ERMENİ SOYKIRIMI’NDAN KURTULAN GÖRGÜ TANIKLARININ HATIRALARI
Verjiné Svazlian
Etnolog, folklorcu VERJINE SVAZLIAN 1955’ten itibaren, kendi inisyatifiyle, Batı Ermenistan’dan, Kilikya’dan ve Anadolu’dan zorla sürgüne gönderilip daha sonra Emenistan’a dönenler tarafından aktarılmış çeşitli lehçelerdeki folklor kalıntılarını yazıya dökmeye başladı ve bunları tamamen kaybolmaktan kurtardı. Aynı zamanda da Ermeni Soykırımı’ndan kurtulan görgü tanıklarının anılarını ve onların söylediği tarihsel nitelikli şarkıları kaleme aldı.
- Yeğyazar Karapetyan, 1886, Taron [Muş], Sasun Doğumlu
- Khaçik Grigor Khaçatıryan, 1900, Sasun, Şenik Köyü Doğumlu
- Hakob Manuk Grigoryan, 1903, Sasun, Talvorik Doğumlu
- Arakel Karapet Davtyan, 1904, Sasun, Arivdem Köyü Doğumlu
- Muşeğ Hovhannes Hovhannisyan, 1908, Sasun, Talvorik Bölgesi, Karavank Köyü Doğumlu
- Rehan Manuk Manukyan, 1910, Taron [Muş] Uratsın Köyü Doğumlu
- Tonakan Abraham Tonoyan, 1893, Muş, Bulanık, Hamzaşeyh Köyü Doğumlu
- Şoğer Abraham Tonoyan, 1901, Muş, Vardenis Köyü Doğumlu
- Sedrak Abraham Harutyunyan, 1904, Muş, Arınckus Köyü Doğumlu
- Satenik Nazar Petrosyan, 1908, Muş, Gümgüm Köyü Doğumlu
- Arşak Stepanyan, 1908, Muş Doğumlu
- Hrant Hovhannes Gasparyan, 1908, Muş Doğumlu
- Hıraç Yeğyazar Hovhannisyan, 1915, Muş, Havatorik Köyü Doğumlu
- Khaçatur Harutyun Ğukasyan, 1898, Bitlis, Havarik Köyü Doğumlu
- Taguhi Antonyan, 1900, Bitlis Doğumlu
- Sokrat Hake Mıkırtıçyan, 1901, Bitlis Vilayeti, Khılat[Ahlat] Bölgesi, Pırkhus Köyü Doğumlu
- Hımayak Boyacıyan, 1902, Bitlis, Khaltik Köyü Doğumlu
- Ağavni Mıkırtiç Mıkırtıçyan, 1909, Bitlis Doğumlu
- Sırbuhi Mıkırtiç Muradyan, 1911 Bitlis Vilayeti, Khizan Bölgesi, Surb Khaç Köyü Doğumlu
- Nıvard Mıkırtiç Muradyan, 1912, Bitlis Doğumlu
- Hakob Murad Muradyan, 1903, Siirt Sancağı, Fındık Köyü Doğumlu
- Andreas Yesayi Gülanyan, 1905 Şatakh [Çatak] Doğumlu
- Hayrik Manuk Muradyan, 1905, Şatakh, Cınuk Köyü Doğumlu
- Edvard Margar Daştoyan, 1907, Şatakh Doğumlu
- Sahak Mirzo Bazyan, 1913, Şatakh, Cınuk Köyü Doğumlu
- Tovik Tovmas Bağdasaryan, 1901, Van, Hayots Dzor, Hındıstan Köyü Doğumlu
- Manvel Marutyan, 1901, Van, Berdaşen Köyü Doğumlu
- Ağasi Garegin Kankanyan, 1904, Van Doğumlu
- Sımbat Davit Davıtyan, 1905, Van, Narek Köyü Doğumlu
- Sirak Mesrop Manasyan, 1905, Van Doğumlu
- Varsik Abraham Abrahamyan, 1905, Van Doğumlu
- Siranuş Simon Tütüncüyan, 1906, Van Doğumlu
- Patrik Avetis Saroyan, 1906, Van Doğumlu
- Makruhi Mihran Sahakyan, 1907, Van, Bıjınkert Köyü Doğumlu
- Artsrun Martiros Harutyunyan, 1907, Van Doğumlu
- Yervand Simon Şirakyan, 1907, Van Doğumlu
- Ğazar Ğazar Gevorgyan, 1907, Van, Hayots Dzor, Hındıstan Köyü Doğumlu
- Nışan Sukyas Abrahamyan, 1908, Van, Alcavaz (Artske) Bölgesi, Ziraklu Köyü Doğumlu
- Azniv Aslanyan, 1908, Van, Arcak Bölgesi, Kharakonis Köyü Doğumlu
- Kacberuhi Avetis Şahinyan, 1908 Van Doğumlu
- Silva Hovhannes Büzandyan, 1908, Van Doğumlu
- Sargis Badalyan, 1909, Van, Vospitak Köyü Doğumlu
- Varazdat Martiros Harutyunyan, 1909, Van Doğumlu
- Artsvik Galust Terziyan, 1910, Van Doğumlu
- Lusik Sahak Balasanyan, 1910, Van Doğumlu
- Vardges Melik Aleksanyan, 1911, Van Doğumlu
- Ağavni Barseğyan, 1911, Van, Aralez Köyü Doğumlu
- Şoğik Hovnan Mıkırtıçyan, 1911, Van, Intsak Köyü Doğumlu
- Varduhi Margar Potikyan, 1912, Van Doğumlu
- Derenik Avetis Saroyan, 1912, Van Doğumlu
- Armik Galust Terziyan, 1912, Van Doğumlu
- Ğukas Abro Karapetyan, 1901, Mokk Bölgesi, Arnabat Köyü Doğumlu
- Kamsar Harutyun Khaçatıryan, 1898, Bayazet Doğumlu
- Evelina Hakob Kanayan, 1909, Iğdır Doğumlu
- Tsağik Gevorg Çinimyan, 1910, Iğdır, Koğb Köyü Doğumlu
- Hrant Geğam Khondkaryan, 1911, Iğdır Doğumlu
- Andranik Aziz Simonyan, 1902, Alaşkert, Karakilisa Doğumlu
- Paruyr Gevorg Khaçatıryan, 1908, Alaşkert, Yerets Köyü Doğumlu
- Lusik Arşak Martirosyan, 1909, Alaşkert Doğumlu
- Mihran Hakob Bağdasaryan, 1909, Alaşkert Doğumlu
- Nıvard Avetis Gevorgyan, 1910, Alaşkert Doğumlu
- Varduş Hovhannes Kirakosyan, 1911, Alaşkert Doğumlu
- Gurgen Abgar Muradyan, 1914, Alaşkert, Gülzetkan Köyü Doğumlu
- Natalya Avetis Barseğyan, 1909, Kars, Tsıpni Köyü Doğumlu
- Annıman Hambardzum Arakelyan, 1903, Kars, Tsıpni Köyü Doğumlu
- Peprone Andranik Tumasyan, 1910, Kars Doğumlu
- Siranuş Lazar Petrosyan, 1910, Kars Doğumlu
- Armenuhi Balabek Yeğikyan, 1910, Kars Doğumlu
- Parandzem Kostan Ter-Hakobyan, 1912, Kars Doğumlu
- Khanuma Cındi Calil, 1912, Kars, Ğızılğula Köyü Doğumlu
- Ağasi Arşak Karoyan, 1913, Kars, Tsıpni Köyü Doğumlu
- Emma Harutyun Asatıryan, 1914, Kars Doğumlu
- Stepan Martiros Hovakimyan, 1910, Ardvin, Tandzot Köyü Doğumlu
- Nektar Hovnan Gasparyan, 1910, Ardvin, Tandzot Köyü Doğumlu
- Arşaluys Küreğ Ter-Nazaretyan, 1905, Baberd, Lusonk Köyü Doğumlu
- Masis Nikoğos Kocoyan, 1910, Baberd Doğumlu
- Mıkırtiç Khaçatıryan, 1907, Şebinkarahisar Doğumlu
- Hakob Terziyan, 1910, Şebinkarahisar Doğumlu
- Hambardzum Karapet Sahakyan, 1898, Sebastia Doğumlu
- Suren Sargısyan, 1902, Sebastia Doğumlu
- Karapet Sahak Faraşyan, 1906, Palu Doğumlu
- Sargis Grigor Saroyan, 1911, Palu, Piran Köyü Doğumlu
- Arşaluys Taşçıyan, 1908, Malatya Doğumlu
- Mari Stepan Vardanyan, 1905, Malatya Doğumlu
- Vergine Ruben Nacaryan, 1910, Malatya Doğumlu
- Grigor Ekizyan, 1921, Malatya Doğumlu
- Hovhannes Köroğluyan, 1904, Tigranakert [Diyarbakır] Doğumlu
- Karapet Mıkırtıçyan, 1910, Tigranakert Doğumlu
- Yeva Topalyan,1909, Merdin, Derik Köyü Doğumlu
- Maryam Akhoyan, 1909, Merdin, Derik Köyü Doğumlu
- Maryam Karacyan, 1903, Adıyaman Doğumlu
- Khaçer Hakob Ablaputyan, 1893, Yedesya [Urfa], Kamurc Köyü Doğumlu
- Khoren Ablaputyan,1893, Yedesya [Urfa] Doğumlu
- Nıvard Petros Ablaputyan, 1903, Yedesya [Urfa] Doğumlu
- Haykanuş Ter Petrosyan, 1910, Yedesya [Urfa] Doğumlu
- Nıvard Şirinyan, 1909, Yevdokya [Tokat] Doğumlu
- Gürci Harutyun Keşişyan, 1900, Zeytun Doğumlu
- Hovsep Bıştikyan, 1903, Zeytun Doğumlu
- Karapet Tozluyan, 1903, Zeytun Doğumlu
- Yeva Manuk Çulyan, 1903, Zeytun Doğumlu
- Sedrak Gaybakyan, 1903, Zeytun Doğumlu
- Samvel Sarkis Arcikyan, 1907, Zeytun Doğumlu
- Gayane Aturyan, 1909, Zeytun Doğumlu
- Harutyun Alboyacıyan, 1904, Fındıcak Doğumlu
- Aharon Mankıryan, 1903, Hacın Doğumlu
- Yervand Karamyan, 1903, Hacın Doğumlu
- Yebruhi Sargis Cırdıkhyan, 1906, Hacın Doğumlu
- Vergine Mayikyan, 1898, Maraş Doğumlu
- Makruhi Halacyan, 1900, Maraş Doğumlu
- Levon Sargis Evrengecyan, 1908, Maraş Doğumlu
- Aram Momcıyan, 1909, Maraş Doğumlu
- Gevorg Yeğya Karamanukyan, 1900, Ayntap Doğumlu
- Hakob Cırcıyan, 1900, Ayntap Doğumlu
- Nuritsa Kürkçüyan, 1903, Ayntap Doğumlu
- Karapet Karamanukyan, 1907, Ayntap Doğumlu
- Movses Panosyan, 1885, Musa Dağ Doğumlu
- Movses Balabanyan, 1891, Musa Dağ Doğumlu
- Hovhannes İprecyan, 1896, Musa Dağ Doğumlu
- Tonik Gabriyel Tonikyan, 1898, Musa Dağ Doğumlu
- Asatur Sahak Supukyan, 1901, Musa Dağ Doğumlu
- Soğomon Yetenekyan, 1900, Mersin Doğumlu
- Karapet Tozluyan, 1903, Zeytun Doğumlu
- Anahit Acapahyan, 1920, Sis Doğumlu
- Turfanda Muradyan, 1905, Kharberd[Harput] Doğumlu
- Martiros Güzelyan, 1898, Beylan Doğumlu
- Gevorg Güzelyan, 1925, Beylan Doğumlu
- Gevorg Güzelyan, 1925, Beylan Doğumlu
- Gevorg Güzelyan, 1925, Beylan Doğumlu
- Barunak Papazyan, 1906, Yozgat Doğumlu
- Artaşes Balabanyan, 1926, Musadağ Doğumlu
- Garegin Turucikyan, 1903, Kharberd[Harput] Doğumlu
- Nazeni Satamyan, 1926, Beyrut Doğumlu
- Nuritsa Kürkçüyan, 1903, Ayntap[Antep] Doğumlu
- Gevorg Çiftçiyan, 1909, Musadağ Doğumlu
- Gevorg Çiftçiyan, 1909, Musadağ Doğumlu
- Grigor Amalyan, 1945, Yerevan Doğumlu
- Annik Aşçıyan, 1910, Adana Doğumlu
- Mayranuş Vardanyan, 1900, Maraş Doğumlu
- Sargis Yetaryan, 1907, Afyonkarahisar Doğumlu
- Satenik Kuyumcuyan, 1902, Konya Doğumlu
- Kirakos Danyelyan, 1923, Palu Doğumlu
- Gevorg Hekimyan, 1937, Beyrut Doğumlu
- Vahe Mamas-Kitapçıyan, 1924, İskenderiye Doğumlu
- Flora F., 1924, İstanbul Doğumlu
- Maryam M., 1927, Tomarza Doğumlu
- Varduhi V., 1925, Tomarza Doğumlu
- Tigranuhi M., 1943, İstanbul Doğumlu
- L.B., 1952, İstanbul Doğumlu
- Nermin Ö., 1943, İstanbul Doğumlu
- Anna M., 1916, Kayseri Doğumlu
- Maryam M., 1927, Tomarza Doğumlu
- Tigranuhi M., 1943, İstanbul Doğumlu
- Tigranuhi M., 1943, İstanbul Doğumlu
- Maryam M., 1927, Tomarza Doğumlu
- Tigranuhi M., 1943, İstanbul Doğumlu
- Maryam M., 1927, Tomarza Doğumlu
- Maryam M., 1927, Tomarza Doğumlu
- Gevorg Ş., 1934, Kayseri Doğumlu
- Maryam M., 1927, Tomarza Doğumlu
- Silva D., 1930, Samsun Doğumlu
- Ovsanna N., 1930, Amasya Doğumlu
- Varduhi V., 1925, Tomarza Doğumlu
- Heriknaz M., 1928, Sıvas Doğumlu
- Silva D., 1930, Samsun Doğumlu
- Tigranuhi M., 1943, İstanbul Doğumlu
- Silva D., 1930, Samsun Doğumlu
- Varduhi V., 1925, Tomarza Doğumlu
- Berç E., 1924, Adapazarı Doğumlu
- Zaven S., 1927, Nikomedya[İzmit] Doğumlu
- Tigranuhi M., 1943, İstanbul Doğumlu
Etnolog, folklorcu VERJINE SVAZLIAN, 1934 yılında Kahire’de (Mısır), kendisi de Ermeni Soykırımı’ndan kıl payı kurtulmuş, yazar ve toplum adamı Karnik Svazlian’ın ailesinde dünyaya geldi.
1947’de, ebeveyniyle birlikte vatanı olan Ermenistan’a döndü.
1956’da, Kh. Abovian Devlet Pedagoji Enstitüsü’nün Ermenice Dili ve Edebiyatı bölümünden üstün başarıyla mezun oldu.
1955’ten itibaren, kendi inisyatifiyle, Batı Ermenistan’dan, Kilikya’dan ve Anadolu’dan zorla sürgüne gönderilip sonra Emenistan’a dönenler tarafından aktarılmış çeşitli lehçelerdeki folklor kalıntılarını yazıya dökmeye başlayıp tamamen kaybolmaktan kurtardı. Aynı zamanda da Ermeni Soykırımı’nın hayatta kalan görgü tanıkları tarafından anlatılan anıları ve söylenen tarihsel nitelikli şarkıları kaleme aldı.
1958’den itibaren, Ermenistan Bilimler Akademisi’ne bağlı M. Abeğyan Edebiyat Enstitüsü’nde çalışmaya başladı. Lisans sonrası eğitimi sırasında, M. Abeğyan’ın burslu öğrencisi oldu (akademisyen K. Melik-Ohancanyan’ın bilimsel liderliğinde).
1961’den beri, Ermenistan Ulusal Bilimler Akademisi’ne bağlı Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü’nde ve 1996’dan beri de Ermenistan Cumhuriyeti Ulusal Bilimler Akademisi’ne bağlı Ermeni Soykırımı Müze-Enstitüsü’nde çalışmaktadır.
Adaylık tezini 1965’te, doktora tezini de 1995’te verdi.
Ülke içinde ve uluslararası alanda düzenlenen bazı konferanslara katıldı ve folklor, etnografya ve Ermeni Davası konulu konuşmalar yaptı.
Anavatan’da ve Diaspora’da yayımlanmış bazı bilimsel makaleler de kaleme almıştır.